Kazanlık’ta gül üreticileri Stara Zagora yolunu kısa bir süre için kapattılar ve düşük alım fiyatlarını protesto etme amacıyla yol üzerine gülleri döktüler.
Yabancıların Bulgaristan hakkında öğrendikleri ilk şeylerden biri, gül ülkesi olduğudur. Bulgaristan’ın güneyindeki bir vadi bile Güller Vadisi olarak bilinir. Aslında, turist reklamcılığı ve çekici bir medya imajı dışında güllerin, gül yetiştirilmesi ve gül yağı damıtma ile uğraşan çiftçilere ve sanayicilere ekmek sağlaması da çok önemlidir.
Bulgaristan’da, gül yağı üretimi için, kökeni Şam’dan gelen Kazanlık yağ gülü , (Rosa damascena) endüstriyel olarak yetiştirilmektedir. Bugünkü Bulgaristan topraklarında yetiştiriciliğinin ilk belgelenmiş kanıtı, 18. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır. Ve Bulgar gül yağı dünya çapında ünlüdür ve Bulgar gül yağını hammadde olarak saygılı ve kaliteye sahip kozmetik ve parfümeri şirketleri kullanmaktadır.
Ancak gül üreticilerinin durumu güllük gülistan değildir. Aslında, en çok etkilenenler yetiştiriciler. Şu anda, mevsimin zirvesinde çiçeklerin elle toplanması sabah saat 5’te başlar. Bu yıl rekolte mükemmel. Ancak hasadın ilk günlerinde, gül çiçeğinin fiyatı kilogram başına yaklaşık 1,5 avro idi. Yetiştiriciler bu fiyata kızdı. Harcamalarını dahi kapatamadığı gerekçesiyle protestolar düzenlediler. Bölgede karayolları kapattılar. Tarım Bakanı Rumen Porojanov yardım etmeye çalışsa da , alım fiyatları artmak değil daha da düştü. Ve kilogram başına 0.60 Avro gibi aşağılayıcı düzeylere kadar düştü. Uluslararası pazarlarda 1 kg gül yağı 5-6 bin Avro arasında işlem görmektedir.
Çiftçilere adil bir fiyat elde etme konusunda kim yardım edebilir? Şimdilik pek açık değil. Hükümetin piyasa fiyatlarını etkileme gücü yoktur. Tarım Bakanı kayıtlı gül üreticilerinin , bu yıl bir “de minimis” sübvansiyonuyla düşük alım fiyatları için tazmin edileceğini söz verdi. Gül üreticileri toptancılar ile güç konumundan pazarlık yapamayacak, çünkü acilen gül çiçeğini satmak zorundalar.
Toptancılar ise kullanım süresi kısa olan ürünü, mümkün olduğu en düşük fiyattan satın almak isterler. Bazılarına göre düşük alım fiyatlarının sırrı tam burada gizlidir. Ombudsman Maya Manolova ve bazı uzmanlar bir kartelin var olduğu görüşündedir. Yani fiyatlar konusunda şirketler anlaşmıştır. Bu serbest rekabet ilkesine aykırıdır. Ama öyle olsa bile, bunu ispatlamak çok zor ve uzun bir zaman alacak, gül üreticileri ise bekleyemeyecek. Gül çiçekleri sönecek. Anlaşılan bu yıl sezon “sıfır” olacak.
Ancak, Bulgaristan’ın sembolü olan bir sanayinin ortadan kaybolmasının durdurulması için bir şey yapılması gerektiği de açıktır. Minimum alım fiyatlarını öngören bir mevzuat yolu bulunmalı.
Gül üreticileri uyarıyor. Eğer işler çok uzun sürerse, gül üretimi ülkenin ekonomik haritasından tamamen silinmiş olacak, Bulgar gül yağının ünü sadece hatırlarda kalır.
Çeviri: Müjgan Baharova, BNR
