Geçen haftanın sonunda iş çevreleri arasında itibar gören bir haftalık gazete olan “Capital” gazetesi, en büyük 100 Bulgar şirketinin sıralamasını yayımladı.Küçük ölçekli işletmeler sık sık ve hakkı ile ekonominin bel kemiği olarak anılıyorsa da her ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasına en büyük katkıyı büyük ve piyasada egemen olan şirketlerin sağladıkları şüphe götürmez. Bu durum Bulgaristan için de geçerlidir. Sıralamaya dahil edilen 100 en büyük şirket, GSYH’nın yüzde 78’ini üretiyorlar. Dolayısıyla bu şirketlerin durumu, aldıkları sonuçlar, problemleri ve perspektifleri, büyük ölçüde bütün Bulgar ekonomisi ile ilgili göstergelerle örtüşüyor.
Ard arda 8. kez yapılan araştırmadan alınan sonuçları, araştırmayı yöneten Mariya İvanova şöyle anlattı:
“Bu yılki sıralama, geçen yılda GSYH’da yüzde 0,9 olmak üzere kaydedilen hafif artışa rağmen en büyük şirketlerin yürüttüğü işin aslında daralmış olduğunu ortaya koyuyor. İşin asıl endişe verici tarafı ise bu kez bu düşüşü dış faktörlere bağlamanın imkansız olmasıdır, çünkü geçen yılda Avro Bölgesi ekonomilerinde toparlanma belirtileri izlendi”.
Uzmanlar, ülkedeki en büyük şirketlerin aldıkları ekonomik sonuçların daha zayıf olmasını herşeyden önce geçen daha yılın ilk aylarında başlayan siyasi istikrarsızlıkla alakalandırıyorlar. İstikrarsızlık ortamı, yakın bir süre öncesine kadar büyüme hızı açısından lider olan telekomunikasyonlar sektörüne de etki gösterdi. Bu sektörde önceki liderin yerine BTK geçmiş bulunuyor. İnşaat sektöründe ise şirketlerin finansal sonuçlarında düşüş trendi, ön sıraya en büyük kazanç elde eden PST Holding’i getirdi.
“Gayet belirgin bir ayırım çizgisi olarak izlediğimiz şey budur ki bir sektör devlete ne kadar yakınsa arkada kalan yılı o kadar zor kapatmıştır” diyor Mariya İvanova.
Bulgaristan’ın önde şirketleri için 2013 yılı her ne kadar güç olduysa da önceki yıllarda lider durumunda olanlar, konumlarını korumayı başarmıştır sıralamaya göre. Bu yıl da Bulgaristan’da çalışan en büyük şirket, “Lukoil Neftohim Burgas” petrol rafinerisi olurken 2. yerde Alman sermayesinin kontrolünde olan ve dünya çapında büyük bakır üreticileri arasında yer alan “Aurubis Bulgaria” sıralanıyor. Sıralamada farklı sanayi sektörlerinin ön yerlerinde sahibi yabancı olan firmalar olduğu gibi Bulgar kontrolündeki firmaların da bulunduğu dikkat çekiyor.
Bu durum özellikle eczacılık, tekstil ve tarım sektörlerinde geçerli, ki bu sektörlerde finansal sonuçlar pek te kötü görünmüyor.Bu arada Top 100 sıralamasında yer bulan şirketlerin aldığı gelirlerin yüzde 3 oranında düşmüş olduğu ve dolayısıyla onların personel kısıtlamaları yapmaya devam etmeleri hiç te iç açıcı bir durum değildir.Bu yıla ilişkin yapılan tahminler daha iyimserdir, beklenen GSYİH artışı yüzde 2 oranında olup büyük şirketlerin işini olumlu yönde etkilemelidir. Ancak bu tahmini artışın yaratacağı olumlu etkinin ülkemizin artık 1,5 yıldır içinde bulunduğu siyasi krizin açtığı zararı kapatıp kapatmayacağını şimdiden söylemek zordur.
Çeviri :Tanya Blagova – BNR
