Geçmişte Bulgaristan’da öğretmenler ve papazlar, toplumun en çok saygı gösterdiği mesleklerdi. Ancak son yıllarda öğretmenlik en prestijsiz meslek sayılmaya başlandı. Özellikle genç insanlar öğretmen olmak istemiyor. Geçen 10 yıl içerisinde öğretmenlerin sayısı yüzde 27 azaldı. 2012 yılında orta eğitim alanında çalışanların anca yüzde 15’i erkektir. Öğretmenlerin çoğunun 50 ile 54 yaş arasında olması diğer çok kaygı verici bir gerçektir. Toplam 82 bin öğretmenden yüzde 1’i 30 yaşına kadardır. Bunun nedeni, çok düşük ücret ve mesleğin prestijinin azalması. Tam üniversiteden mezun olan bir uzman, 510 leva yani 250 avro ile geçinmelidir. Bulgaristan, eğitim için ayrılan kaynaklar tutarı açısından Avrupa sıralamasının dibinde bulunuyor. Eğer devlet önlem almazsa ve eğitimi milli bir önceliğe dönüştürmezse ülkemizde öğretmen kaybolan cinslerin kaydedildiği Kızıl Kitabı’na girecek.Sofya’daki 119. “Akademisyen Mihail Arnaudov” okulunun müdürü Diyan Stamatov, okuldaki durumu şöyle anlattı: “Genç öğretmenlerin 35 yaşına kadarki insanlar olduğunu kabul edersek bu yaş arasında olan ve bizde öğretmen olan öğretmenlerin oranı yüzde 10 ile 15 arasında değişiyor. Bu, yakında emekliliğe ayrılacak olan meslektaşlarımın sayısına nazaran çok düşük bir oran. Yaşlı öğretmenler okuldan ayrıldıktan sonra onların yerine birden çok genç öğretmen geldiğinde kuşaklar arası tecrübe ve iyi uygulama teatisi de gerçek olamaz. Yeni tayinlere gelince ben şahsen daha genç öğretmenleri seçiyorum. Çünkü gençler içinde heyecan ve hırs taşıyor. Oysa öte yandan daha yaşlı öğretmenler daha sağduyulu ve hazırlıklı. Genç öğretmenlerden mükemmel şeyler bekleniyor, oysa ücreti hiç de celbedici değildir.”
Diyan Stamatov, iyi ve iyi hazırlanmış genç öğretmenlerin zor bulunduğunu itiraf ediyor. Bunun nedenlerinden biri, genç mezunların düşük ücret yüzünden ihtisasında çalışmak istememesidir. 119. okuldaki son tayinler ilkokul seviyesinde yapıldı. Bunun nedenlerinden biri 1. ile 4. sınıflar arasındaki çocuklar için gün boyu öğretim sisteminin yürürlüğe getirilmesidir. Bu durum yeni iş yeri açtı. Bundan başka bu okulda üniversite öğrencileri, mezuniyetinden önce zorunlu stajını yapıyor.
“Bize eğitiminin sonunda bulunan çok üniversiteli geliyor. Onlardan en iyilerini seçiyoruz” diyen Diyan Stamatov, şunları anlattı: “Bu gençlere, mezun olduktan hemen sonra bizim okulumuzda işe başlamalarını öneriyoruz. Bu çok önemli. Bir de buradaki öğretmenlerin ücrertleri diğer okullardakinden çok daha yüksek.”
24 yaşındaki Valya Jivkova, 119. okula son gelen öğretmenlerden biridir. Şu an 1. sınıf öğretmenidir. Kendisi öğretmenliği neden seçti acaba? “Geçen sene pratik derslerimizde burada staj yaparken motive edildim. Buradan bir örğetmen bana bu mesleğin olumlu yanları da olduğunu gösterdi. Bundan önce özel şirketlerde de çalıştım. Ücret çok daha yüksekti. Ama burada sadece çocukların değil, ebeveyinlerinin saygısını da kazanıyorsun” diye noktalıyor sözlerini Valya Jivkova.
26 yaşındaki Diyana Stoyanova ise, eğitim sisteminde 8 yıldan beri çalışıyor. Neden? “Ben de önu düşünüyordum. Bilmiyorum. Belki de daha yaratıcı bir kişiliğim var. Kısa zaman içerisinde bir istatistik şirketinde çalıştım. Ama oradaki iş çok can sıkıcıydı. Hep belgelerle çalışmalıydım. Ücret daha yüksekti ama buradaki iş daha çok yaratıcılık ister. Her günün farklıdır. Zaman çok daha hızlı ve farklı bir şekilde geçiyor” diyor Diyana Stoyanova.
Türkçesi: Rayna İvanova / Yazı: Rumyana Tsvetkova – BNR
