Dr.Mujgan DENİZ

Bulgaristan Avrupa Birliği (AB) Parlamento seçimleri havasına girdi.  Bu seçimler Bulgaristan da aralarında olmak üzere 25 Mayıs 2014 günü 28 ülkede birden yapılacak. AB Parlamentosunun Genel Kurul çalışma merkezi Brüksel ve Strazburg’tur. Seçimlerde aday olarak yalnız AB ülkelerinden şahıslar gösterilir ve AB üyesi ülkelerin vatandaşları tarafından seçilir.

Türkiye ve KKTC’nde de yaşayan, çalışan veya şu anda orada bulunan soydaşlarımızın AB seçimlerinde oy kullanma olanağından yararlanmak için mutlaka Bulgaristan’a gelmeleri ve adres kayıtlarının olduğu yerde açılan sandıkta oy kullanmaları gerekecektir. AB üyesi Batı Avrupa ülkelerinde bulunan işçi ve öğrencilerimiz ise konsoloslukların açacağı seçim bürolarında oylarını kullanabilirler.

20 Şubat 2014’te kabul edilen Yeni Seçim Yasası 14 günlük bir süre içinde Cumhurbaşkanı tarafından onaylandığında aşağıdaki şekliyle yürürlüğe girecektir.

Bulgaristan’da bu defa da AB Parlamento seçimleri propotstional yani oranlı  (nispi) seçim sistemime göre yapılacaktır. Bir önceki seçimler de oranlı sistem uygulanmıştı. Bu seçimin temel esası aday listelerinin Politik partiler tarafından hazırlanmasındadır, fakat bu defa Rus dilinden olup Bulgarca (preferensiya) terimiyle ifade edilen ve Türkçemizde tercih ettiğim, benim önerim olan veya ayrıcalıklı olmasını ve seçilmesini istediğim şeklinde açıklayabildiğimiz yeni bir özellik var. Bir başka özellik de listelerin integral olmasıdır. İntegral terimi burada değişik partilerin adaylarının aynı listede yer alacağı anlamındadır.

Yeni seçim yasasıyla getirilen bu yeniliğin özelliği nedir?

Seçim listeleri daha önce olduğu gibi, bu defa da politik partiler tarafından hazırlanacaktır.

Yani kimin AB milletvekili olacağını önce parti listesinde göreceğiz. Şimdiye kadar yapılan propotstional yani oranlı seçimde liste sırasını bozmak mümkün değildi. Sizin gönlünüzde olan ve seçilmesini istediğiniz aday ilk sıralardan birinde yer almıyorsa, seçilmesi olanaksız ise, (arka sıralarda olanların seçilmediğini biliyorsunuzdur) çünkü oyları birinci her zaman ikinci sırada olan aday toplar.

Şimdi bu durumda şöyle bir değişiklik var:

Örneğin, parti listesinde 10 aday varsa seçmen bu listedeki sırayı bozabilir ve istediği asdayı LİSTE BAŞI yapabilir. Bu ona yeni seçim yasasıyla sağlanmış yeni bir haktır.

Geçerli yasal ihtimaller şunlardır:

a)                          Aday listesi üzerinde hiçbir işaretleme yapılmadan yani liste size verildiği şekilde zarfa koyup sandığa atarsanız, oyunuz partinin adayı olan  LİSTE BAŞINA, yani partinin birinci sırada aday gösterdiği kişiye gidecektir.

b)                         Aday listesi üzerinde ismi bulunan örneğin 10 adayın isimlerinin önünde birer boş kutu olacaktır. Bu kutulardan birine çarpı işareti ya da kırlangıç kanadı işareti yaptığınızda, bu, işaretlediğim kişinin LİSTE BAŞI olmasını ve onun seçilmesini istiyorum anlamına gelir ki, siz gibi aynı işareti yaparak o kullananlar  % 5 olduğu halde, adayınız kendiliğinden LİSTE BAŞI olur  Bunun daha net ve kesin anlamı ise şudur: Oyunu kullanmazdan önce adayını işaretlemeyenlerin kullanılan oylar sizin gösterdiğiz adaya gider ve % 51 oy aldığında seçilen o olur. Yani parti listesi bozulur.

c)                          Bu durumda % 5 ile Liste Başı olan, yüzde yüz seçilecek kişi yine % 51 oy toplayan aday olacaktır. Ne ki, % 5 oy alarak liste başına geçen adayın kendisine % 51 oy verilmesi şartı yoktur, o listedeki oyları toplayarak seçilen durumuna geçtiğinden, bu değişiklikte demokratik bir öz vardır.

Bir adayın AB Parlamento vekili olmasına 125–135 bin oy gereklidir.

Bu şekil bir oylama ilk kez Batı Almanya’da 1960’ta yapılmış ve iyi sonuç

vermiştir. % 5’le Liste Başı olarak seçilme meclisteki politik iradenin halkın

istediği majoriter ÇOĞUNLUK sistemine karşı dayattığı seçim usulüdür.

AÇIKLAMA: (1)

Yeni Seçim Yasasında yapılan değişiklik tüm seçmenlerimiz için çok önemlidir. Bilinçli oy verildiği ve değişiklikle ilgili inceliklere ve özelliklere işaret eden örneklemeli izahatla listeler değiştirilebilir ve partilerin tekliflerine ve iradesine rağmen, derneklerin ve sivil toplum örgütlerin değerli adayları AB parlamentosuna gönderilebilir.

Bilindiği üzere, 2013 yılının Haziran ayında kurulan şimdiki BSP-HÖH ve “ATAKA” hükümetinden ilk istenen Bulgar seçim yasasını değiştirmesi olmuştu. Değişiklik isteği yüzlerce yazı ve yorumda işlendi. Bu sloganı indirmeyen protesto gösterileri 8 aydan beri durmadı. Yuvarlak masa görüşmeleri ve meclis içi tartışmalarda değişiklik önerileri incelendi ve artık yukarıdaki şekliyle 21 Şubatta onaylandı ve 14 gün zarfından Cumhurbaşkanı tarafından onaylandığında yürürlüğe girecek ve seçimler yeni yasaya göre yapılacaktır.

AÇIKLAMA: (2)

Yeni Seçim Yasası meclisten çıkmadan önce, Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev bir öneride bulunarak Yeni Seçim Yasası’na a) (majoriter) çoğunluk sistemi b) seçimlere katılmanın zorunlu olması ve c) elektronik oy kullanma hakkı konusunda bir halkoylaması yapılmasına çağrıda bulunmuştu. Bulgaristan’da halk oylaması yapılmasına 500 bin imza gereklidir. 24 Şubat sabahı yapılan resmi açıklamalarda gerekli oyların toplandığı duyuruldu ve bu konuda gelişmeler bekleniyor. Hemen ilave edelim, Bulgar Anayasası elektronik oy kullanmayı yasaklıyor. 2.5 milyon Bulgaristan vatandaşının dış ülkelerde bulunduğu koşullarda zorunlu oy kullanma sisteminin de başarılı olmayacağı şimdiden görülüyor.

NOK:

Hak ve Özgürlük Partisi meclis grubu AB parlamentosu milletvekili seçimleri aday listesini henüz açıklamadı. Bu defa liste başının bir Avrupa Liberal Partisi yetkilisi olacağı önceden açıklanmıştır. Görüşümüz şudur: Bizi en iyi biz biliriz. Dilimizi, dertlerimizi, sorunlarımızı bilmeyen bir Avrupalı bizi temsil edemez.  HÖH yönetim ekibi böyle bir alavere dalavereyle işleri yine çıkmaz sokağa sürmek istiyorsa, bir şey gizlemesine gerek yok, görülen köy kılavuz istemez. Soydaşlardan 100 bin oya karşı politik partilerden biriyle AP seçim pazarlığı kapısı aralanmıştır.

MEMLEKETLİMİZİ SEÇELİM

 Olayları izliyoruz. Devamı