İş dünyası, üniversite bitirenlerin belli bir süre ülkede çalışmaları halinde yüksek eğitimin ücretsiz olmasını öneriyor.
NOVA TV’nin “Merhaba Bulgaristan” programına konuk olan Bulgaristan Sanayi Sermayesi Derneği (AİKB) Başkanı Vasil Velev, “Bulgaristan Cumhuriyeti Anayasası, bazı koşullar altında yüksek devlet okullarında eğitimin ücretsiz olduğunu belirtir. Bu şartların belirlenmesini ve mezun olunca kendilerini Bulgaristan’da gerçekleştirecek veya yurtdışındaki Bulgar kurumlarında çalışacaklar için yüksek eğitimin ücretsiz olmasını öneriyoruz” diye kaydetti. İş adamı, ülkede çalışmaya ilişkin optimal süreyi 5 yıl olarak belirlediklerini belirtti.
Velev,” Yüksek askeri eğitim ile bir örnek verebiliriz. Bildiğim kadarıyla yüksek askeri okul bitirenlerin uzmanlık alanında 10 yıl çalışmak zorundadırlar, aksi takdirde onlara karşı yaptırımlar var – onların eğitimi için harcanan kaynakları geri vermek zorundadırlar. Diğer Balkan ülkelerinde benzer uygulamalar var. Balkanlar’dan Birleşik Krallık’a kadar bu tür uygulamalar var. Örneğin, tıbbi uzmanlık alanlarında eğitim görenlere yönelik bu tür uygulamalar var” diye altını çizdi.
AİKB Başkanı, yüksek öğretim sistemi kapsamında yetiştirilen uzmanlardan memnun olan bir girişimci veya işadamının kesinlikle olmadığını belirtti. Üniversite birinci sınıf için boş kontenjan sayısının lise mezun sayısından daha yüksek olduğuna dikkat çekti.
Velev,” Yüksek öğretimde devalüasyonu var – üniversite mezunlarının sayısı çok yüksek, eğitim kalitesi düşük ve gerekli olan mesleklerde zayıf yapılandırılmıştır. Öğrenci kontenjan sayısı uygun değil, işgücü piyasasına giren üniversite mezunları ise iş dünyasının ihtiyaçlarına çok daha az uygundur” dedi.
AİKB Başkanı’nın ifadelerine göre şu anda iş pozisyonlarından daha çok kişi, hukuk, ekonomi, yönetim ve halkla ilişkiler bölümlerini bitiriyor, aynı zamanda maaşların oldukça yüksek olmasına rağmen mühendis ve BT uzmanı sayısı yeterli değil.
Velev, “Demografik eğilimler göz önüne alındığında Bulgaristan’da giderek büyüyecek personel sıkıntısı yaşanacak” diye uyardı.
Velev, geçtiğimiz yıl teknik bilimleri alanındaki bölümleri ve teknik meslek liselerini bitiren mezunların 5 000’den az olduğunu, aynı zamanda ekonomi okuyanların 47 000 kişi, kamu yönetimi okuyanların ise 20 000 kişi olduğunu belirtti. Uygulamada son yıllarda üniversite mezunlarının yarısından fazlası yüksek eğitim gerektirmeyen pozisyonlarda çalışmaktadır.
Velev,” Üniversitelerin sözde “özerkliğine” son verilmelidir. Anayasaya göre akademik bağımsızlık söz konusudur, bizdeki üniversitelerde ise feodalite söz konusudur” diye kaydetti.
Eski Eğitim ve Bilim Bakanı Prof. Dr. Todor Tanev, tüm bölümlere yönelik bu rejimin uygulanamayacağına işaret etti ve aynı zamanda sadece bir kısmını filtrelemenin çok zor olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Tanev,”Eğitim ve Bilim Bakanlığı şu anda da böyle bir listeyi hazırlamakla görevlendirilmiştir, ancak sorun ne ölçüde bunun meşru olmasıdır. Daha fazla sosyal ortaklar iştirak ettikçe meşruiyet daha eksiksiz oluyor. İş dünyası, hangi mesleklere yönelik yüksek eğitimde böyle bir rejimin uygulanmasını söylemelidir” diye kaydetti.
Eski Bakan, hiç kimsenin üniversitelilere yurtdışında öğrenim görmeye veya çalışmaya gitmesini yasaklayamaz. Fakat devlet yüksek öğrenimini karşıladığı üniversite mezunlarına yönelik yapılan yatırımların geri dönüşünü talep edebilir.
Prof. Dr. Tanev’in ifadelerine göre, en iyi mekanizma devletin bunun için ayrılan kaynakları bankaya yatırması ve yurtdışında çalışmaya karar veren mezunlardan parayı bankanın almasıdır.
Ancak Prof. Tanev, iş dünyasının da sorumlu olduğunu açıkladı. Geçmişte eğitim için çok para veren Penço Semov ve Asen Nikolov gibi girişimcileri örnek verdi.
Eski Bakan,” İş dünyası acaba tüm vergi mükelleflerinin parasıyla devlet bizim için çalışacak kişilere para ödesin mi diyor?”, diye soru sordu.
Kırcaali Haber
