Bulgaristan’da ekilen buğday, ayçiçeği ve mısırın yüzde 90 kadarı, ithal olan hibrid çeşitlerdir. Oysa ülkedeki tarım için bu kültürler, en önemli olanlardır.
İlk sırada kuzey Bulgaristan ve Dobruca’nın düzlük bölgelerinde toplam büyüklüğü 10 ve 12 milyon dekar arasında değişen alanda yetiştirilen buğday yer alıyor. Ardından kuraklığa karşı dirençli bir kültür olan ve ortalama 7 milyon dekarlık alana edilen ayçiçeği geliyor. Mısır ise toplam 3-4 milyon dekarlık alanda yetiştiriliyor.
Aynı zamanda Yunanistan, Türkiye, İtalya ve İspanya gibi bazı ülkelerde çiftçiler, ekim için belirli oranda yerli tohum kullanmak zorunda olurken bizde böyle bir zorunluluk yok.
General Toşevo’da bulunan Dobruca Tarım Enstitüsünde “Ayçiçeği Çeşit Seçimi” Bölümü Yöneticisi doç. Galin Georgiev, BNR Varna Radyosuna konuşurken “Bu durumun sebebi, Bulgar tohum üreticilerini koruyan devlet politikasının olmayışıdır” dedi.
“Bizim buğday çeşitlerimizin verimin daha yüksek olduğu yabancı çeşitlerden geride kalır tarafı yok. Hatta ithal çeşitlerin diğer göstergeleri, Bulgar çeşitlerine göre daha kötü. Enstitümüzün en büyük müşterilerinden bazılarının kaliteli buğday isteyen Türk şirketleri olması da rastlantı sonucu değil. Türkiye’de masaya oturuldu mu önce ekmek ve su verilir. Fakat bizim üreticiler verim ve kazanca önem verdikleri için ithal ve hibrit çeşitlere ağırlık veriyorlar.
Doç. Georgiev’in sözlerine göre bu eğilim, son on yılda izleniyor. Uzmana göre yerli çeşitlerden kesinlikle vazgeçmemek gerekir, çünkü topraklarımızda yapılan çeşit seçimi sırasında yerli şartlara göz önünde bulundurulmuştur. Ayrıca yurt dışından ithal edilen tohumlar, topraklarımı için riskli, çünkü yabancı hibritlerle birçok hastalık da getirilir.
“Birçok yerden ayçiçeği mildyösü (mana) hastalığına ilişkin bilgi geliyor. Verim bu yüzden yüzde 10-15 oranında düşecek. Ayçiçeği ekilen alanlar, 7 milyon dekarın üzerinde olmak üzere geçen yılki kadardır. Güzlükler ekilirken savaşın patlak vereceği bilinmiyordu, bilinseydi de buğday ve yağlı kültürler arasında sağlanması gereken bazı orantılar var.
Buğdaya gelince beklentiler, aynen arpa ve tritikale için olduğu gibi hasadın çok iyi olacağı yönünde. Kıyaslama yapmak gerekirse 2021 yılında alınan buğday miktarı, 7,16 milyon ton olup 2020 yılına kıyasla yüzde 52 oranında çok ve 2022 yaz mevsiminde kültürler normal gelişirse Bulgaristan’da bu yılda un yetersizliğinin olması mümkün değil.
