TIR şoförü Şeref Altıntaş, 7 gündür geçiş belgesi olmaması nedeniyle yurt dışına çıkamadığını ifade ederek, Türkiye’den 13 TL’ye aldıkları belgenin şu anda Bulgar memurlar tarafından bin 600 Euro’ya yasa dışı şekilde sürücülere satıldığını bildirdi. Altıntaş, “Almanya’ya meyve – sebze taşıyorum. Mallar aracımda bozulmak üzere” dedi. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Genel Başkan Yardımcısı Ergün Bilen, dernek olarak gerek Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, gerekse Bulgar ve AB’deki muhataplar nezdinde sorunun çözümüne yönelik yoğun girişimlerde bulunduklarını ifade etti.

Türkiye’ye 125 bin geçiş belgesi vermesi gereken Bulgaristan’ın, çeşitli uydurma bahanelerle, önce 5 bin ardından 10 bin belge verdiğini dile getiren Bilen, şunları kaydetti: “Bulgar nakliyeciler, ülkemiz nakliyecilerine karşı AB üyesi olarak kota ve vize gibi ek maliyetler olmadan elde tuttukları avantajlarla zaten Türkiye-Bulgaristan arasındaki taşımalarda yüzde 80 pazar payını elinde bulundurmaktadır. Bir başka deyişle, Türkiye’den Bulgaristan’a gerçekleşen 60 bin ihraç seferinden 50 bini Bulgar araçlarınca taşınmakta, sadece yüzde 20’si, yani 10 bin seferi taşınan yükün sahibi ülkemiz nakliyecilerince taşınmaktadır. Bulgar tarafı, bununla yetinmeyerek, daha fazlasını istiyor. Bulgar yetkililer, Türk şoförlerini yıldırmak amacıyla Bulgaristan üzeri taşımalarımızda her türlü haksız yaptırımı uygulamakta, şoförlerimize ve nakliyecilerimize adeta kan kusturmaktadır. Transit geçiş sorunu nedeniyle Bulgaristan’a açılan Kapıkule ve Hamzebeyli sınır kapıları 9 gündür karşılıklı olarak kapalı. Bu durum ülke ekonomisine ciddi anlamda zarar vermektedir. Sorun sadece nakliyecilerin değil, Türkiye’nin meselesidir.”

Bulgaristan, anlaşmaya bağlı olarak her yıl Türkiye’ye 250 bin transit geçiş belgesi (Dozvola belgesi) vermesi gerekiyor. Sofya yönetimi ilk etapta Türkiye’ye 125 bin yerine sadece 5 bin geçiş belgesi verince; Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bulgar plakalı TIR’ların Türkiye’ye girişlerini durdurdu. Elinde ‘Dozvola belgesi’ olan TIR’ların Bulgaristan’a çıkışları ise sürüyor. Sınır kapılarından ayrıca UBAK denilen üst sınıf izin belgesi olan tırlar da giriş çıkış yapabiliyor.

Bulgar yetkililer ise, 2013 yılına kadar Bulgaristan’ın Türkiye’den 10 bin, Türkiye’nin ise Bulgaristan’dan 250 bin transit geçiş belgesi aldığını ancak yılbaşından itibaren Bulgar taşımacıların, Türkiye’nin verdiği belgeleri ikiye katlamasını istediklerini belirtiyor.

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener ise, yaşanan sorunun sadece Türkiye’yi değil AB ülkelerini de etkileyeceğini ifade ederek, AB ülkelerinin mallarını Türkiye’ye getiren araçların, giriş çıkış yapamadığı için ticaretin zarar göreceğini vurguladı.

Uluslararası hukuka aykırı 

İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) , Bulgaristan’ın Türk nakliye araçlarının transit geçişlerini engellemesinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu bildirdi. İKV açıklamasında, Bulgar makamlarının daha önce de 7 Ekim 2013 tarihinde Türk araçlarının tümünü Kapıkule’den Bulgaristan’a giriş noktasında keyfi kontrollere tabi tuttuğu ve tüm araçlara gerçek dışı, haksız farklı gerekçelerle 1.500 ile 2 bin Euro arasında ceza uyguladığı hatırlatıldı. Açıklamada, Bulgaristan’ın bu kez iki ülke Ulaştırma Bakanları tarafından imzalanarak taahhüt altına alınan 2014 yılı ilk 6 ayı için 125 bin adet transit geçiş belgesinden sadece 5 bin adet belgeyi Türk tarafına teslim edip, kalan geçiş belgelerinin verilmesini Türkiye-Bulgaristan Kara Ulaştırması Karma Komisyonu toplantısı yapılması şartına bağladığı belirtildi. Açıklamada, ayrıca bu olayda yaşanan ulaşımı engelleyici önlemler ve transit geçiş kotalarının Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına da aykırı olduğuna belirtilerek, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın (GATT) 5. maddesinin DTÖ üyesi ülkelerin transit mal geçişlerini serbestleştirmelerini ve birbirlerine karşı sınırlama getirmemelerini öngördüğü ifade edildi.

RECEP BAHAR / İSTANBUL