BGSAM

Bir Cumhurbaşkanı adayının portresi: Biracı ve “Pugaçov’un Kobra Yılanı.”

”Mayers-Brits” yöntemine göre Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in psikolojik portresi

Etrafımızdaki insanlardan bazılarının, özellikle siyasette yapabilecekleri işler için kullanılmadığını hepimiz biliriz. Onlara çok büyük umut bağlanır, tuhaf ödevler verilir, onlarda olmayan vasıflar aranır. Bunlar yapılırken de, bir işi yapabilen insanın başka işler de yapabileceği, dolayısıyla her işi yapabileceği düşünülür.

Ömür boyu emir kulu olan, subay, jet pilotu, (15 yıl uçtuktan sonra artık emekli) olan Rumen Radev, pek anlaşılmayan sebeplerle 6 Kasımda yapılacak Cumhurbaşkanı seçiminde Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) Başkanı Kornelya Ninova’nın devlet başkanı adayı oldu.

Devlet erkine oturmak isteyen bu Ordulunun psişik portresi şudur.

“Mayer-Brits” in dört çift eksen değerlendirmesine dayanan bilinen nitelendirmesinden yararlandık:

– interovert  (I) /Kendi içine kapanmış, iç dünyasın dönük kişi – Latince./

– ekstravert (E), /tepkili patlamalara çık/

– duyuya ait (S) /insanın hissetme hassasiyeti/

– içe doğma (N),/sezgisel yolla algılamak/

– düşünen (T) /akıl yoluyla bulmak/

– hisseden (F) /hissedebilen, duyumsayabilen/

– kararlaştıran (J) /karar verebilen/ ve

– kabullenen (P). /önerileni itiraz etmeden kabul eden/

Bu inceleme sonuçlarına göre sosyalistlerin Cumhurbaşkanı adayı Rumen Radev (ekstrver, hissetme hassasiyeti olan, düşünen ve kabullenen/ bir tiptir.

Bu tip insanlara psişik-diyagnostik /teçhiz/ yazılarında ve kitaplarında “Crafter” yani usta, virtüöz –“Promoter” adı verilmiştir ve açık anlamı endi özü dışında olan bir şeye katkısı olan bir şeyi temsil eden kişidir. “Promoterler” aktif ve girişimci kişilerdir. Konuşmayı sevmezler. Meraklı olurlar. Bulundukları ortama hemen uyarlar, hiciv duyguları kabadır. Aynı zamanda bu tip insanlar kişisel çıkarları açısından, gözlemci ve pratiktir

“Promoter” hedefinde pratik çıkarcı, sosyal ilişkilerinde ise emreden ve kesin ifadeli kişidir (Utiletar).

Mesleği askeri pilot olan Radev usta bir uçman olarak ünlüdür. Hatta o, yüksek pilotaj virtüözü olarak “Pugaçov’un kobra yılanı”

adıyla bilinen ve uçuş esnasında uçağın arka kısmı öne geçen figürü bile ustalıkla yapabilir biridir. Bununla ilgili olarak biz şaka yaparak General Radev ve BSP’in seçim kampanyasının da göt ileri ilerlemeye başlamasın gibi bir soru soruyoruz.

Kendini takdim eden, tanıtan, ona hizmet edilmesini isteyen biri olarak Radev’in bu Cumhurbaşkanı seçimlerinde sosyalist partinin “Promotır’ı” olmaya içinde gizli bir teşvik var. ESTP tiplerin psikolojik özelliği budur.

Bir subay olan ESTP tiplerin psikolojideki bir başka adı da “Biracı” dır. Ordulular arasında bu kendini beğenmiş tipin sloganı şudur: “Ben daha iyi biri olsaydım, kendimden nefret ederdim.”

Radev, “Artisans” (uygulayıcılar) adıyla bilinen SP tipinden biri olarak kişisel çıkarları söz konusu olduğunda pratik ve faydacı biridir. Bu tip kişiler esnaftır, talep kârdır, başına buyruktur ve bir yere kadarda ruhen ölmüş canlılardır. Pratik çalışma ve mekanik ve nitelikli zanaatlar alanına gelince /şoför, pilot, itfaiyeci, taba tamircisi, operatör vb/ onların ilgi ve imkân alanına girer. Fakat siyaset bu ilgi ve imkân çevresinin dışında kalır.

Zengin ve renkli ışıklı olmayan hayatında Radev, rakam ve bağlantılarla topaç olmuş bir gerçeği tercih eder. Onun için mantık, olayların genel tablosu ve bir değer olarak insanlar çok önemli değildir. Bu gerçek onun GERB adayı Tsetska Tsaçeva ile TV tartışmasında da ortaya çıktı. O mantıksız konuştu, karşılaştırmalı örnekler kullanmadı, insan sevgisine ve insan gücüne dayanmadan, toplumumuzun durumu ve geleceği üstüne genel bir bakış açısı ortay koymadan vb konuştu. Onu ilgilendiren bir kilometre sınır tel duvarının kaç paraya yapıldığı, neyin ne zaman yapıldığı gibi örneklerin onu ilgilendirdiği ortaya çıktı.

Radev’in defoları:

O, küçük güncel bir problem ya da kendi çıkarı için küresel tandansı kurban edebilir. O, kendi çıkarı veya yoldaşları olan BSP’lilerin yararı için büyük ve çalışan bir sistemi kurban edebilir. Onun kararlarından ve hareketlerinden çok büyük bir sosyal topluluğun zarar görmesi onu ilgilendirmeyebilir. Önemli olan onun verdiği sözde durmuş olmasıdır.

Yukarıda açıkladığımız defo ile yan yana var olan ve bu tip insanların başka bir zayıflığı da şudur. Onlar yakın olanın ötesini göremez, plan yapamaz, yüksek düzey bir siyasetçiye gerekli olan önsezi ve deneyimleri ve kişisel gerekçeleri olmadığından dolayı uzun vadeli plan yapamazlar.

Onların önüne daha kazançlı bir proje veya avantür belirmesinde ortay çıkan bir gizemi sürekli içlerinde saklı tutmaları General Radev gibi tipler için belirleyicidir. Bu psişik tip için karakteristik olan, kendisine tamamen yabancı olan ve başarı şansı sunmayan işlere ve alanlara hemen sıçramalarıdır.

Bira için kişiler genelde pasif tiplerdir, gerekçeleri, motivasyonları yoktur, bir noktaya odaklanmazlar, gerçekçi değillerdir ve dolayısıyla da verimli sayılmazlar. Radev’in zekâsı tehlikeli düzeyde düşük olmasa da, bir Cumhurbaşkanı için zorunlu olan pek de yüksek düzeyde sayılmaz. (Arzu ederse Aizenk ve Rayvin vb testlere girebilir.) Bunu yaparsa çıkacak sonuçları şimdiden söyleyebiliriz. Devlet parasıyla ABD’ye askeri kolej eğitim için gitmiş olsa bile, aldığı eğitim iki ayağıyla da topaldır. Genel kültür eksikliği parlıyor. İncili okumuş mu bilmiyorum. Konuşması akıcı olsa da, eline bir kağıt kalem verilse ve birkaç cümle yazması rica edilse içinde yanlışlar olmayacağını düşünemiyorum.

Radev’ın şu an iktidara tırmanma istediği görülüyor. Bunun için onun demokratik bilge olması gerekir ki o bu vasıflara sahip değil ve olası normal sayılamaz. Onu izleyenlere çok kararlı, örgütlü, derli toplu ve verimli biri olarak görünmek de onun hareketlerinden okunuyor. O kendini eşi emsali bulunmaz bir koordinatör ve örgütleyici olarak görse de, onun doğuştan böyle bir hissiyatı yoktur. Aslında o subay rütbeli sıradan bir Ordulu olarak (parti başkanı Ninova ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı adayı Yotova) gibi yöneticilerin titiz ve sert öğütlerine ihtiyaç duyuyor.

Bira içmeyi sevenler çok defa düşünmeden konuşurlar. Değişik vesile ve nedenlerle birden parlayan tiplerdir. Onlar insiyaki olarak böyle bir mizaca sahiptir.

İktidara çıktıklarında bu tip insanların karakter özellikleri için belirleyici oln şu özellikler de vardır:

Arzu edileni gerçekmiş gibi kabullenmek; nefsine hakim olamayan, ani tepki veren; yücelik tutkusu; esasız kurguların kurbanı olmak; hayalperestlik vb.

Bu adayın kafasındaki karışıklık.

Dış görünümüyle ilgili, (saçlarının dökülmüş olması, kulaklarının fazla büyük olması, diş sorunları vb)  bazı konularda bilgi eksikliği olduğu düşüncesi; aile durumu ve sağlıyla ilgili vb çekintileri de dikkati çekiyor. Yeni bir Peygamber geleceğine, toplum içinde özel bir rol üstlenme, kendi kişiliğine olağanüstü büyük önem verme, insanın kendine sevdalı olması vb çizgiler de dikkati çekiyor.

Bunlarla birlikte Mesihlik veya kendini fazla beğenmişlik gibi çizgileri de ön plandadır. Etrafındakilerle kur yapmak, pilot mesleğine toplumdaki sevgi saygıyı sömürmek, Bulgaristan Komünist Partisi ve dolayısıyla Bulgaristan Sosyalist Partisi (BKP-BSP) davasına bağlıktan puan toplamak gibi görüntüler de parlıyor.

İletişim dalında Radev söylediği sözlerin, bulunduğu iddiaların tepki ve yankısından ilgilenmez. Kullandığı deyimlerin derin anlamından ilgilenmez. Duygulanmaya eksikliği yaşayan bir kişiliktir. Bu durum, onun etrafındaki insanlar üzerine çullanan bir basınç gibi boğucu olduğu kadar, tezatlara, ayrılmaya, bölünmeye ve kopmalara neden olur.  O, serüvenli eğlenceler ararken hiçbir açıklaması olmayan hırs, isyan, intikam, bilinmeyen kimselerle hesaplaşma, denkleşme gibi içgüdüler geliştiriyor. On General apoletlerini takan Georgi Parvanov’tan,  ABV partisi Cumhurbaşkanı adayı İvaylo Kalfinden ve onu Cumhurbaşkanı adayı gösteren İnisiyatif Komitesi Başkanı Gacev’ten nefret ediyor. Aynı zamanda her yerde güçlü duygular yaşama merakına esir oluyor. Dolayında her şeyin pırıl pırıl, emsalsiz, parlak olmasında ısrar ediyor.

Stres geçirdiği anlarda o kendini boş ve sıfırlanmış bir hiç hissediyor. Başbakan Borisov örneğinde görüldüğü gibi birinci tahriki öç almak oluyor. O zaman gözlerinde hiddet ve saldırganlık patlaması izleniyor. Küstahlığı kabarıyor ve yaratıcı oluyor. Genel geçerli kuraları ve normları ayak altına alması beklenebilir.

Rumen Radev kendi hakkında akıllı ve gizemli olduğunu zannetse de, hareketleri her zaman aptalcadır. Yukarıda sıraladığımız nedenler yüzünden zeki hareket etmesi de beklenemez. Eski askeri komutanın devamlı olarak kurguladığı plan ve stratejilerde hiçbir kural ve usul olmadığından hepsi basit ve silinmiş şiardan başka bir şey olmadığı gibi, daha hareketli ve renkli kitleleri dönüşümler ve refah ufkuna yöneltmekten başka hiçbir işe yaramıyor. Burada önemli olan, Radev’in bir kişi ve asker olarak emir vermesidir. Daha doğrusu daha büyük toplulukları kendine bağlayıp onlara hükmetmesidir. Şu da var, Radev için bu durumdan elde edilecek sonuç hiç de önemli değildir. Bu açıdan bakıldığında Radev’te belirli lider niteliklerinin belirdiğini de görürüz. Fakat bu nitelikler sahtedir, o kendisine verilen ödevleri yapmadan yaptım diye rapor veren bir tiptir. O halen Bulgaristan’da halen halkı peşinden sürükleyen, iktidar olan lider tiplerinden farklı bir kişiliktir. Bunun temel nedenlerinden biri bu konuda analiz yapılmamış olmasıdır. Hazırlık görmemiş, politik deneyimi olmayan ve genel kültür düzeyi oldukça düşük olan bir ordu mensubu tarafından böyle bir analiz yapılması da imkânsız gibidir. Bu eksiklik, bu boşluk, safları son seçimden sonra çok seyrelmiş olan BKP-BSP dinleyici kitlesi önünde siyasi coşkuyla, atılımlarla, önder ve halk lideri rollerini sahnelerde mükemmel olmakla asla doldurulamayacağı gibi, birlik, ulusal birlik, Avrupa değerleri vb klişe sözlerle hiçbir zaman takviye edilemez.

Rumen Radev gibi kişilerin bizdeki karakter vasıfları şunlardır:

– Stresli durumda acelecidirler, tepkili çıkışlar yapar veya öfkelenirler;

– daha önemli bir işe el atmak için, ellerindeki işi yarım bırakırlar;

– İşlerinde, üstlendikleri ödevleri yerine getirirken veya sorumluluklarını takip ederken ardıl değildirler;

–  Diğerlerin hislerini incitirken, vurdumduymaz hareket ederler. (Örnek Pırvanov’a yüz çevirmesidir.)

– Geleceğe ilişkin planları gözden geçirmez veya önemsemezler;

– Teorik tartışmalarda ve emirler şeffaf olmadığında zorlanırlar;

– Değerlerle ilgili yorum yaparken ve duygusal tepki verirken durumun içinden güç çıkarlar.

– Bir grubun bir üyesi olarak çalışamazlar yalnız başına olmyı tercih ederler.

***

Rumen Radev hakkında bu karakteristik ortamında somut olarak şunları söyleyebiliriz:  Gamı, ekşi suratlı, sinirli, aceleci, ince hesaplı, hükmeden, dayatan, hürmetsiz, radikal, ısrarcı, hoşgörüsüz, kendini beğenmiş, kinli, küçümseyen ve kendini koruyandır.  Görüldüğü üzere bu tiplerde olumlu ve olumsuz olan vasıflar vardır.

6 Kasım 2016’da yapılacak olan Bulgaristan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçimlerinde seçmen vatandaş, aday Rumen Radev’in karakterinde hangi niteliklerin üstün gediğini ve bu noksanlıklarla onun “devlet başkanı” ödevlerini yerine getirip getiremeyeceğini, yoksa öteki adaylardan fazla eksik yanları olduğundan dolayı bu göreve uygun olup olmadığını kendisi seçmelidir.

Fktor.bg – Bulgaristan